ریشه پیاز یکی از اندام­هایی است که برای مشاهده کروموزو­های سلول­های گیاهی بیشترین استفاده را داشته و مطالعه کرموزوم­ها آسانتر از سلول­های بسیاری از گیاهان دیگر است زیرا :

1- به مقدار زیاد در دسترس می­باشد  2- تهیه سلولهای در حال تقسیم از آن آسانتر است  3- تعداد کرموزوم­ها آن معدود می­باشد . 4- کروموزوم­ها نسبتاً بزرگ  هستند .

چگونگی تهیه ریشه پیاز : 10 عدد پیاز را در دهانه بشر پر از آب قرار دهید به طوری که فقط ته پیاز در آب قرار گیرد  2- بشر را برای مدت چند روز در جای نیمه تاریک قرار داده و بدین ترتیب  ریشه­های سفید و دراز زیادی در ته پیاز پدید می­آید . ( تاریکی به خاطر اینکه نور نبیند و سبز نشود ) جهت این آزمایش ماده ثابت کننده مورد نیاز می­باشد . برای تهیه ماده ثابت کننده به طریقه زیر عمل می­شود .

1- تهیه محلولی به نام A = یک حجم اسید کلریدریک+ یک حجم آب مقطر ( محلول رقیق شده 50% آب و 50% اسید )

2- محلول B= یک حجم اسید استیک خالص + 3حجم الکل اتیلیک 96

3- محلول C = یک حجم محلول A + یک حجم محلول B = محلول ثابت کننده

اسید کلریدریک بافتهای سلولزی را هضم و تجزیه می­کند . اسید استیک کروموزوم­ها را نرم و قابل انعطاف می­کند .

روش کار :

1- ریشه­ای از پیاز که حدود نیم سانتی متر طول دارد انتخاب کنید .

2- دو تا 3 قطره از محلول C را در یک شیشه ساعتی بریزید .

3- بوسیله قیچی از انتهای ریشه حدود 3 میلی متر جدا کرده و به مدت 15 دقیقه در محلول C  قراردهید .

4- انتهای ریشه پیاز از محلول C  درآورده و به مدت 20 ثانیه در محلول B   قرار دهید .

5- انتهای ریشه را از محلول B درآورده و بر روی یک لام تمیز قرار دهید .

6- یکی دو قطره محلول رنگی کریستال ویوله را بر روی انتهای ریشه بر روی لام بریزید.

7- به کمک سوزن انتهای ریشه را در داخل محلول رنگی قطعه قطعه و کاملاً متلاشی کنید .

8- یک عدد لامل به طریقه صحیح بر روی ریشه قطعه قطعه شده گذاشته به مدت 4 دقیقه

9- یک برگ دستمال کاغذی را چند لا نموده و لام و لامل را بین دستمال کاغذی بگذارید.

10- با فشار انگشت از دو طرف لام و لامل  به وسیله دستمال کاغذی ریشه­ها را کاملاً له نموده و در سطح پخش کنید .

11- از یک طرف لام آب مقطر ریخته و از طرف دیگر آن را با دستمال کاغذی آب را جذب نموده تا رنگ اضافه شسته شود.  12-لام آماده شده را کاملاً خشک کنید و در زیر میروسکوپ با عدسی­های مختلف مشاهده نموده  و با توجه به مراحل اصلی میتوز به سؤالات یر جواب دهید .

الف : آیا در یک سلول کروموزوم­ها را مشاهده می­کنید اگر جواب مثبت است چه شکلی دارند ؟

ب: آیا می­توانید تعداد کروموزوم­ها را بشمارید در صورت شمارش در هر سلول چچند کروموزوم وجود دارد ؟

ج:  با توجه به آرایش کرموزوم­ها در سلول کدام مرحله از مراحل تقسیم میتوز را تشخیص می­دهید ؟

د : سلول­ها بیشتر در چه مراحلی قابل مشاهده هستند ؟ چرا ؟ ( دپروفاز ، تلوفاز ، آنوفاز )

هـ: آیا رشته­های دوک قابل تشخیص هستند اگر می­بینید در کدام

 مرحله دیده می­شوند ؟